Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển
nhanh của công nghệ số, internet băng rộng và thiết bị thông minh đang tạo ra
môi trường truyền thông đa dạng và phức tạp. Truyền hình đa nền tảng trở thành
xu hướng then chốt, làm thay đổi cách sản xuất, phân phối và tiếp nhận nội
dung. Người xem ngày càng đòi hỏi tính cá nhân hóa, tương tác, buộc các đơn vị
truyền hình phải đổi mới và thích ứng.
Thị trường nội dung số và dịch vụ OTT toàn cầu tăng trưởng mạnh
nhờ sự tiến bộ của điện toán đám mây, AI, phân tích dữ liệu lớn và sự phổ biến
của thiết bị streaming. Năm 2022, thị trường sáng tạo nội dung số toàn cầu đạt
25,6 tỷ USD, dự kiến tăng trưởng 13,5%/năm tới 2030; riêng video chiếm 38,7%
doanh thu. Thị trường OTT toàn cầu dự báo tăng từ 235,7 tỷ USD (2023) lên 1.079
tỷ USD vào 2030, CAGR đạt 24,3%, trong đó mô hình SVOD dẫn đầu với 57,6% thị phần.
Điện toán đám mây chiếm 74,7% doanh thu năm 2022 và tiếp tục
tăng, giúp tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả phân phối nội dung. AI và phân
tích dữ liệu được ứng dụng mạnh trong cá nhân hóa nội dung, dự đoán hành vi người
xem. Song song đó, các thiết bị streaming phát triển nhanh; năm 2022, streaming
stick chiếm 47% thị phần thiết bị OTT, còn các đầu phát 4K và thiết bị tích hợp
AI dự báo tăng trưởng mạnh.
Các nhà cung cấp OTT tập trung vào nội dung độc quyền, chất
lượng cao, áp dụng mô hình freemium để mở rộng tệp người dùng. Xu hướng hợp tác
giữa OTT và nhà mạng viễn thông gia tăng, điển hình như việc tích hợp Netflix,
Amazon Prime vào các gói dịch vụ của nhà mạng quốc tế. Khu vực châu Á – Thái
Bình Dương là thị trường tăng trưởng nhanh nhất với nhu cầu lớn về nội dung bản
địa; Netflix tăng đầu tư mạnh vào Hàn Quốc, thể hiện tầm quan trọng của nội
dung địa phương trong chiến lược toàn cầu.
Tại Việt Nam, truyền hình đa nền tảng phát triển nhanh cùng
sự bùng nổ của các dịch vụ OTT nội địa như VTVGo, VieON, FPT Play, Galaxy Play.
Các đơn vị này đẩy mạnh sản xuất nội dung gốc, nâng cấp giao diện, mở rộng ứng
dụng đa nền tảng. Nội dung địa phương tiếp tục được ưa chuộng; phim truyện,
chương trình giải trí, gameshow khai thác đề tài văn hóa – đời sống Việt Nam
thu hút lượng lớn khán giả.
Nguồn người dùng di động tăng nhanh nhờ sự phổ biến của
smartphone và mạng 4G/5G, kéo theo thói quen xem truyền hình qua thiết bị di động.
Live streaming phát triển mạnh trên các nền tảng như YouTube, Facebook, đáp ứng
nhu cầu theo dõi sự kiện trực tiếp và tương tác.
Hạ tầng mạng giữa các khu vực chưa đồng đều, đòi hỏi các nhà
cung cấp phải tối ưu hóa chất lượng video, công nghệ nén và phát triển ứng dụng
phù hợp cả trên thiết bị cao cấp và phổ thông. Thanh toán trực tuyến qua ví điện
tử như MoMo, ZaloPay, VNPay tạo thuận lợi cho đăng ký và gia hạn dịch vụ, trong
khi các nhà mạng như Viettel, VNPT, MobiFone gia tăng hợp tác để cung cấp gói
cước tích hợp TV – Internet – di động.
Bên cạnh cơ hội, thị trường truyền hình đa nền tảng cũng đặt
ra thách thức về cạnh tranh và quản lý nội dung. Nhà cung cấp phải tuân thủ quy
định về kiểm duyệt, đồng thời cân bằng giữa sáng tạo và trách nhiệm xã hội.
Tổng thể, truyền hình đa nền tảng đang định hình lại toàn bộ
hoạt động sản xuất, phân phối và tiêu thụ nội dung. Thành công trong giai đoạn
tới phụ thuộc vào việc đầu tư nội dung chất lượng cao, cá nhân hóa trải nghiệm
người dùng, ứng dụng công nghệ mới và thích ứng với điều kiện hạ tầng. Về phía
cơ quan quản lý, cần xây dựng chính sách linh hoạt, tạo môi trường thuận lợi
cho phát triển nhưng vẫn bảo đảm chuẩn mực truyền thông.
